همه چیز درباره زردی نوزاد؛ ۶۰ درصد نوزادان زردی را تجربه می‌کنند
محمد کاظمیان عضو هیئت مدیره انجمن ملی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران در گفتگو با خبرنگار مهر، در رابطه با زردی در نوزادان و عوامل تشکیل دهنده آن گفت: زردی نوزادی، با تغییر رنگ و زرد شدن پوست و چشم‌های نوزادان در چند روز اول تولد مشخص می‌شود. دلیل آن تجمع مقادیر زیادی بیلی‌روبین در خون است. این ماده رنگ دانه زرد رنگی است که در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز خون ساخته می‌شود.
وی ادامه داد: طبق آماری که وجود دارد که حدود ۶۰ درصد نوزادان معمولی و ۸۰ درصد نوزاد نارس دچار درجاتی از زردی می‌شوند. علت ایجاد زردی بیشتر به دلیل این است که در دوران جنینی جفت در بدن جنین فعالیت می‌کند و کبد جنین فعالیت چندانی ندارد. بعد از تولد، جفت حذف می‌شود ولی در ابتدا کبد هنوز آمادگی دفع کامل مواد زائد را نداشته و به همین دلیل نوزادان دچار زردی می‌شوند.
فاکتورهای مهم درباره زردی نوزادان
کاظمیان بیان کرد: یک سری فاکتورهای مهم دیگری نیز روی زردی نوزاد اعم از ناسازگاری خونی، کمبود بعضی از آنزیم‌ها در گلبول‌های قرمز، تغذیه نامناسب و کم شیر خوردن می‌تواند عواملی باشد که سبب زردی در نوزادان می‌شود. اگر چه مقادیر کم زردی قابل قبول است ولی زمانی زردی نوزاد نگران کننده است که از یک حد مشخصی بالاتر برود؛ چون زردی اگر از یک حدی بالاتر برود ممکن است روی سلول‌های مغزی تأثیر بگذارد.
وی مطرح کرد: به طور معمول در اکثر نوزادان یک دوره زردی خفیفی وجود دارد و بعد کبد شروع به فعالیت می‌کند و زردی از بین می‌رود. در همه نوزادانی که زرد می‌شوند توصیه می‌شود یک نوبت میزان زردی در خون کنترل شود. سپس با توجه به جواب آزمایش برای درمان زردی تصمیم‌گیری خواهد شد؛ اگر میزان زردی پایین باشد فقط تحت نظر قرار می‌گیرد، اگر زردی متوسط باشد با اشعه (فتوتراپی) زردی را درمان می‌کنیم و در درصد کمی و با مقادیر بالا ممکن باشد نوزاد احتیاج به تعویض خون داشته باشد.
تشخیص و درمان زردی به کمک معیارهای پزشکی
عضو هیئت مدیره انجمن ملی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران اظهار داشت: برای تشخیص زردی پزشک از یک سری معیارها کمک می‌گیرد. یعنی نوزادی ممکن است در سن یک روزگی بیلی روبین نوزاد روی عدد ۱۰ باشد و پزشک تشخیص دهد که باید تعویض خون برای نوزاد انجام شود، اما ممکن است نوزادی پنج روزه با همان میزان زردی را پزشک مرخص کند. تشخیص دقیق پزشک برای نحوه درمان زردی نوزاد به معیارهایی چون سن، وزن، درجه زردی و شدت نارسی یا وجود عفونت و… بستگی دارد و نوع درمان را مشخص می‌کند.
ایجاد زردی به دلیل تغذیه از شیر مادر
کاظمیان در ادامه گفت: نکته مهم در این مسئله این است همه زردی‌هایی که مختص هفته اول هستند به مصرف دلیل شیر مادر نیست و برعکس باید توصیه به شیردهی مکرر شود تا کالری کافی در اختیار نوزاد قرار بگیرد. زردی مرتبط شیر مادر در هفته دوم تولد ایجاد می‌شود و شیوع بسیار کمی در حدود ۱ تا ۲ در صد موارد دارد. این مشکل در بعضی از خانواده‌های خاص دیده می‌شود. این نوع اختلال یک بیماری ارثی است که با ژن افراد به نسل بعدی منتقل خواهد شد.
وی تصریح کرد: زمانی که زردی در نوزاد مشاهده شد بلافاصله مادر نباید شیردهی را قطع کند. حتی توصیه می‌شود در هفته اول نوزاد شیر بیشتری مصرف کند زیرا شیر مادر زردی را بهبود می‌بخشد. در افرادی که به صورت ارثی شیرشان موجب زردی نوزاد می‌شود خیلی کم و نادر است و اینکه زردی فرزندشان خیلی بالا نمی‌رود.
عضو هیئت مدیره انجمن ملی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران ادامه داد: اگر با مقادیر بالای زردی سروکار داشتیم شروع فتوتراپی کمک کننده است و هرگز قطع شیر مادر نباید بیشتر از ۱۲ تا ۲۴ ساعت طول بکشد. در این مدت هم مادر باید شیرش را بدوشد و مراقبت‌های لازم به عمل آید. عدم استفاده از شیشه و پستانک به تداوم شیر مادر بسیار کمک کننده است.
علل زردی طولانی در نوزادان
عضو هیئت مدیره انجمن ملی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران افزود: همانطور که تشخیص و درمان زردی به معیارهای مختلفی بستگی دارد، علل ایجاد کننده زردی در نوزادان نیز فراوان است. یکی دو درصد از زردی‌ها دوران درمان طولانی دارند و بیشتر از دو هفته ممکن است طول بکشد. گاهی بیماری‌های ارثی، بیماری‌های کبدی، عفونت ادراری، فاویسم یا حساسیت به باقلا (یک نوع کم‌خونی همولیتیک است)، کم بودن آنزیم در گلبول‌ها، انسداد مجاری کبد و شیر مادر این عوامل بخشی از علل ایجاد زردی در نوزادان است که باید هرکدام با دقت نظر بررسی و درمان مختص به نوع بیماری را داشته باشند.
طول درمان زردی نوزادان
کاظمیان در پایان خاطر نشان کرد: طول درمان زردی با توجه به علت و روش درمان آن متفاوت است. به طور معمول بالای ۹۵ درصد موارد زردی‌ها در نوزادان حداکثر چند روز تا یکی دو هفته برطرف می‌شود. ولی مواردی وجود دارد که ممکن است چندین ماه و در موارد نادر تا آخر عمر باقی بماند.
