کنسرت‌نمایش «آرش»؛ روایتی منحصربه‌فرد از «تیری که با جان می‌رود»
به گزارش ایرنا، سالن آمفی‌تئاتر مجتمع فرهنگی و هنری امام خمینی(ره) بابلسر از ۱۷ بهمن شب‌های متفاوتی را آغاز کرده است. نخستین کنسرت‌نمایش در عرصه تئاتر مازندران مدتی است که هر شب -به جزء شنبه‌ها- در این سالن روی صحنه می‌رود و شب‌هایی با رنگ و بوی حماسه، میهن‌دوستی، موسیقی، هنر، تاریخ و اسطوره را رقم زده است.
کنسرت‌نمایش ۱۰۰ دقیقه‌ای «آرش» تازه‌ترین اثر «عباس ابوالحسنی» مدرس و کارگردان برجسته و شناخته شده تئاتر مازندران است که بر اساس نمایشنامه «آرش» نوشته استاد «بهرام بیضایی» تولید شده و طبق برنامه‌ریزی‌ها علاوه بر این‌که تا کنون بیش از یک‌هزار نفر را در شب‌های بهمن به مجتمع فرهنگی هنری امام خمینی(ره) آورده، در اسفند نیز قرار است دوستداران تئاتر را از شهرهای مختلف به بابلسر بکشاند.
نمایش همان‌طور که از نامش پیداست، ماجرای حماسی و تاریخی و اسطوره‌ای «آرش کمانگیر» را به زبانی فاخر روایت می‌کند. اما آن‌چه که در این کنسرت‌نمایش به چشم می‌آید فقط برجستگی‌های اثر نوشتاری جذاب بیضایی نیست.
کارگردانی و دراماتورژی عباس ابوالحسنی در کنار بازی روان و پرقدرت بازیگران، اجرای منسجم و هماهنگ ده‌ها بازیگر، استفاده از فرم‌های نمایشی متعدد و گوناگون مبتنی بر مفهوم نمایش و فرهنگ ایرانی، هم‌نوازی و هم‌آوایی ارکستر و گروه کُر به رهبری «هانی نظریان»، بهره‌گیری منطقی از موتیف‌ها و نغمه‌های موسیقی بومی مازندران، طراحی کم‌نقص صحنه و لباس و بهره‌گیری به جا و درست از نورپردازی، سبب شده جذابیت و غنای این متن نمایشی شاخص که حدود ۷۰ سال پیش با قلم و هنر و اندیشه بهرام بیضایی نگاشته شد، بار دیگر و با روایتی مدرن و معاصر ملموس شود.
آرش منم
ارتباط مخاطب با کنسرت‌نمایش «آرش» پیش از حضور در سالن آغاز می‌شود؛ همان‌جایی که مخاطب پس از ورود به مجتمع علاوه بر پوسترها و تراکت‌های مربوط به نمایش، در قسمت مرکزی لابی با آینه‌ای تقریبا بزرگ مواجه می‌شود که یک کمان و یک تیر در قاب آن گنجانده شده و روی آن نوشته شده است: «آرش منم»!
این قاب آینه به محلی برای ثبت عکس‌های انفرادی مخاطبان تبدیل شده تا مخاطب از همان خود را در قامت یک میهن‌دوست با نام «آرش» ببیند. روی صحنه سالن نیز، پیش از ورود تماشاگران به سالن کار اجرای نمایش آغاز می‌شود؛ بازیگران با اجرای فرم و حرکات نمایشی آغازین و هم‌آوایی‌شان همراه با اجرای گروه ارکستر و گروه کُر، از زمان ورود نخستین تماشاگر به سالن تا نشستن آخرین نفرشان یک صحنه را تکرار می‌کنند و مخاطب بدون این‌که فرصتی برای منتظر ماندن داشته باشد، درگیر نمایش می‌شود.
کارگردان تلاش کرده تا در عین حال که نمایش روایتی صرف از متن اصلی نباشد، اما اصل امانتداری را نیز رعایت کند. نتیجه این تلاش نیز تولید اثری شد که در آن هم قصه اصلی به بهترین شکل روایت شده و هم داستان فرعی پیوند مناسبی با خط اصلی ماجرا دارد.
صحنه نه چندان بزرگ سالن آمفی‌تئاتر مجتمع فرهنگی و هنری امام خمینی(ره) بابلسر در این نمایش با طراحی مناسب و ایجاد سازه‌ای ساده و هوشمندانه، همه نیازهای صحنه را برطرف کرده و دقت در جزئیات برای طراحی لباس نیز در کنار بهره‌گیری از نور و سایه، جذابیت بصری نمایش را به خوبی ارتقا داده است.
روایت موسیقایی از قصه‌ای اسطوره‌ای
اما در کنار همه این ویژگی‌ها بهره‌گیری از موسیقی زنده و استقرار گروه ارکستر در کنار صحنه، «آرش» را از سایر آثار نمایشی اجرا شده در مازندران متمایز کرده است. موسیقی در تمام اثر حضوری برجسته و البته به‌هنگام دارد. از چهارگاه‌نوازی در صحنه‌های حماسی گرفته تا القای حس‌های گوناگون مانند دلهره و وهم و ناامیدی و امیدواری در بزنگاه‌های تصمیم‌گیری آرش را می‌توان با اجرای ارکستر در طول نمایش احساس کرد. گاهی هم نغمه‌های موسیقی مازندرانی در صحنه‌های احساسی نمایش، تصویر مازندرانی بودن «آرش» و ایستادنش بر کوه دماوند برای کمان به دست شدن و رها کردن تیر را برجسته می‌کند.
کارگردان برای درک بهتر مخاطب امروزی از نمایشی که حدود هفت دهه از نگاشتنش می‌گذرد و با ادبیاتی اصیل نوشته شده، بخش قابل توجهی از روایت را به عهده راوی گذاشته و خرده‌نمایش دیگری را هم در دل نمایش گنجانده تا ارتباط بین صحنه و تماشاگر نزدیک‌تر شود. صحنه نمایش حتی گاهی تا بین تماشاگران نیز گسترده می‌شود؛ جایی در میانه‌های اثر که «آرش» از میان تماشاگران به سمت صحنه می‌رود.
نمایش همان‌گونه که با فرم و موسیقی و هم‌آوایی آغاز می‌شود، با فرم و موسیقی و هم‌خوانی تصنیفی حماسی به پایان می‌رسد تا قصه «آرش» را در سرزمین این چهره اسطوره‌ای به سرانجام برساند.
۳۰ ماه تمرین و پژوهش
به گفته کارگردان و دراماتورژ کنسرت‌نمایش «آرش»، از زمان آغاز پژوهش برای تولید این اثر تا روی صحنه رفتن آن حدود ۳۰ ماه زمان سپری شد.
عباس ابوالحسنی به خبرنگار ایرنا گفت: نزدیک به ۲ سال برای دورخوانی و تمرین اجرای این نمایش زمان صرف شد و خوشبختانه اکنون شاهد روی صحنه رفتن این اثر نمایشی و استقبال مخاطبان هستیم.
وی درباره به‌کارگیری موسیقی در تولید و اجرای این نمایش نیز اظهار کرد: آهنگسازی قطعات استفاده شده در این نمایش توسط اعضای گروه انجام شد و تنظیم آن‌ها نیز توسط هنرمندان ارکستر موسیقی به رهبری هانی نظریان انجام شد که از حدود پنج ماه پیش همکاری‌شان را با ما آغاز کردند.
یکی از نکات قابل توجه این نمایش که ابوالحسنی هم به آن اشاره کرد، بهره‌گیری از ظرفیت هنرمندان و هنرجویانی از شهرستان‌های مختلف مازندران در این اثر است. به طوری که به گفته کارگردان نمایش، چه در بخش بازیگران و عوامل اجرای نمایش و چه در گروه ارکستر، از شهرستان‌های مختلف حضور دارند.
کارگردان و دراماتورژ کنسرت‌نمایش «آرش» افزود: گستره محل سکونت عوامل اجرای این کنسرت‌نمایش از گلوگاه تا آمل و فریدونکنار را شامل می‌شود. برخی اعضای گروه طی ماه‌های اخیر هر روز از شهرستان‌های شرقی مازندران و سایر شهرهای اطراف به محل تمرین می‌آمدند. این‌که توانستیم نخستین کنسرت‌نمایش مازندران را با بهره‌گیری از ظرفیت‌های هنری استان روی صحنه ببریم اتفاق خوشایندی برای فرهنگ و هنر استان محسوب می‌شود.
کارگردان و دراماتورژ کنسرت‌نمایش «آرش» با اشاره به استفاده از قطعات موسیقی مازندرانی در کنسرت‌نمایش «آرش» خاطرنشان کرد: «آرش» در درجه نخست یک اثر ایرانی است و نگاه منطقه‌ای به آن نداشتیم و نداریم. حتی اگر در نمایش، نگاهی بومی به مازندران هم داشته باشیم، باز هم هدف اصلی ایران است.
ابوالحسنی تصریح کرد: دلیل استفاده از موسیقی مازندرانی بیشتر از این‌که به مرتبط بودن این داستان با جغرافیای مازندران ارتباط داشته باشد، بهره‌گیری از ظرفیت‌های این موسیقی برای اثرگذاریِ بیشتر است. وگرنه شاید من اگر اهل کردستان، لرستان یا آذربایجان بودم، از موسیقی همان مناطق در نمایش بهره می‌گرفتم.
این کنسرت‌نمایش تا کنون علاوه بر دوستداران تئاتر و خانواده‌ها، بسیاری از چهره‌های شاخص حوزه هنرهای نمایشی را نیز به سالن آمفی‌تئاتر مجتمع فرهنگی و هنری امام خمینی(ره) بابلسر کشانده و اجرای آن بازتاب گسترده‌ای در گروه‌ها و صفحه‌های هنری مازندران داشته است.
یاران آرش
روی صحنه کنسرت‌نمایش «آرش» هنرمندان متعددی به ایفای نقش و اجرای فرم‌های نمایشی می‌پردازند. عرفان صالح، سعید محمدی، امیر مهرعلی‌تبار، ریحانه عنایتی، هستی علی‌اسماعیلی، فاطمه گیلانی‌فر، ابوالفضل حسنجانی، علی موسوی، صابر زاهدیان، حسین کیوانی، کوثر ابوفاضلی، رایان شباهت، مریم درخشندگان، کیانا کیوانی، امیرمحمد خلیلی، علیرضا سلیمانی، لیلا اهورا، کوثر بیداربخت، محمدمهدی امینی، رادمهر ولی‌پور، مسایا ابوالحسنی، ستایش گودرزی، محمدحسین سری، احسان نریمانی، محمد حق‌پرست، محمدرضا هوشمندنژاد، رامتین غلامرضانیا، ابوالفضل بذری، رامتین حمزه‌پور، پریسا صادق‌پور، آرشام شاهگلی، کیمیا کباریان، آوا موسوی، رها همایون‌زاده، نیلوفر امامی و ساجده حسنجانی بازیگران این نمایش هستند.
هستی علی‌اسماعیلی، مریم درخشندگان، فاطمه گیلانی‌فر، کیانا کیوانی و امیرمحمد خلیلی آهنگسازی قطعات این اثر را بر عهده داشتند و هادی اصفهانی، مهشید احسانی، مهری بهبودی، نغمه ابراهیمی، ماجده حمزه‌زاده و اوستا حداد در این اثر همراه با گروه همسرایی می‌کنند.
هانی نظریان تنظیم و سازبندی قطعات و رهبری ارکستر را بر عهده دارد و رضا لشنی‌زند، متین خسروی، محمدرضا هوشمندنژاد، رضا علیجانی گنجی، کورش محمدنژاد، کیهان اکبرنتاج، سینا رمضان‌نیا، آیلار خانپور، مانیا امینی، متین رضایی، محمد تقوی، حسین آسال، ستایش حسینی روشن، الناز قلندریان، علیرضا تقی‌زاده، سونیا سماکوش، علی بهروز، مبین رهنمائیان، مهدیه ذاکری، ساغر روشناس، مبینا نبی‌زاده، ماتینا بوستانی، کوهیار رجایی، هستی ضیایی، دلسا قلی‌زاده، کتایون طاهری، هدیه عبدی، محمدامین قدرتی، همایون ابراهیمی، پوریا حسینیان و امیرمهدی خانلریان نوازندگان ارکستر هستند.
عرفان صالح(مشاور متن)، مریم میراب‌زاده و فریاد فخر(دستیاران کارگردان)، سعید محمدی (طراح فرم)، سپیده زین‌العابدینی(طراح لباس)، ایمان فلاحت‌پیشه و عباس ابوالحسنی(طراح صحنه و نور)، نسترن میرسنجری (طراح ماسک و گریم)، امیر مهرعلی‌تبار (طراح پوستر و بروشور)، آرمیتا باقرتبار، کیمیا ابوالحسنی(مدیران صحنه)، ابوالفضل حسنجانی، ابوالفضل بذری(روابط عمومی)، مصطفی تقی‌زاده(مدیر تدارکات)، مهسا نوری‌نژاد، مهنا قاسم‌زاده، علیرضا داداش‌نیا، سومیتا نصرالله‌تبار(مدیر صحنه)، سینا هاشمی، محمدرضا ابراهیم‌زاده و حسن محمودیان(نور و صدا)، نغمه ابراهیمی، ساجده زین‌العابدینی، حمید ابوالحسنی و محمد زین‌العابدینی(چهره‌پردازی)، امیر شانی و ماجده حمزه‌زاده(روابط عمومی)، محسن غلامی و محمدرضا ابراهیم‌زاده(عکس)، امیر حسینیان(تصویربردار)، سپیده زین‌العابدینی و فائزه منتظری(دوخت لباس)، محسن تقی‌زاده، سینا هاشمی و صابر زاهدیان(ساخت دکور) و عمار رحیم‌زاده(امور فنی صدا) نیز در گروه تولید این کنسرت‌نمایش حضور دارند.
اجرای کنسرت‌نمایش «آرش» در بابلسر تا پیش از آغاز ماه رمضان ادامه دارد و علاقه‌مندان به تماشای این اثر نمایشی می‌توانند بلیت حضور در سالن را از سایت www.tiwall.com تهیه کنند.
