پاسداشت مترجم شهیر مازندرانی؛ یار شاملو در ساری تجلیل شد
به گزارش ایرنا، «عسگری پاشایی» ملقب به «ع. پاشایی» که نام او را بسیاری از اهالی ادبیات به واسطه نزدیکی‌اش با احمد شاملو و بر عهده داشتن سرپرستی آثار این شاعر برجسته می‌شناسند، یکی از برجسته‌ترین شرق‌شناسان ایرانی است.
پاشایی متولد هفتم اسفند ۱۳۱۸ است و به گفته خودش در محله قدیمی سیزده‌پیچ ساری چشم به جهان گشود. این پژوهشگر و مترجم سرشناس، در شب تولد ۸۵ سالگی‌اش به پاس بیش از ۶ دهه فعالیت در زمینه پژوهش و ترجمه آثار مرتبط با فرهنگ‌ها، ادیان و آیین‌ها در ساری تجلیل شد.
پاسداشت او که با عنوان «نگارنده روشنایی» برگزار شد با استقبال گسترده‌ای از سوی چهره‌های شاخص فرهنگ و ادبیات مازندران و کشور همراه بود. علاوه بر حضور نویسندگان و شاعران و پژوهشگران در مراسم، تعدادی از چهره‌های شاخص فرهنگ و ادبیات و شرق‌شناسی نیز به صورت مجازی در این مراسم حضور داشتند و از نقش و جایگاه این چهره سرشناس اهل ساری سخن گفتند.
«علی فردوسی» استاد دانشگاه نوتردام کالیفرنیا، «ریچارد فولتز» ایران‌شناس کانادایی و استاد دانشگاه کونکوردیا، «محسن عمادی» شاعر، مترجم و فیلمساز ساروی ساکن مکزیک و برنده نشان افتخار صندوق جهانی شعر، «شهرداد میرزایی» مدیر نشر دیبایه، «حسن کیاییان» بنیان‌گذار و مدیر نشر چشمه و «هیتوشی سوزوکی» استاد ادبیات معاصر، ایران‌شناس ژاپنی و پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات اقتصادی آسیا برخی از مهمانان مجازی این بزرگداشت بودند و درباره نقش و جایگاه «عسگری پاشایی» در ادبیات معاصر ایران و معرفی آیین‌های شرق آسیا به ایرانیان سخن گفتند.
شاخص‌ترین مهمان این بزرگداشت، «مصطفی ملکیان» فیلسوف، نویسنده، مترجم، ویراستار و استاد دانشگاه تربیت مدرس بود که به صورت مجازی به عنوان سخنران اصلی در مراسم حضوری مجازی داشت.
خدمت ۶ دهه‌ای به فرهنگ
ملکیان در سخنانش، پاشایی را منشا خیرات و برکات برای فرهنگ کشور در ۶۰ سال اخیر توصیف کرد و با اشاره به گذشتن تعداد آثار منتشر شده این مترجم مازندرانی از ۱۰۰ کتاب، گفت: ما وقتی آثار ترجمه شده را می‌خوانیم می‌فهمیم که چقدر روش‌های پرداخت و راه‌حل‌های دیگر برای موضوعات و مسائل و مشکلات‌مان داریم. از این نظر استاد پاشایی به عنوان یک مترجم با ترجمه بیش از ۱۰۰ اثر خدمت بزرگی به کشور ما کرد.
وی افزود: جامعه‌ای که تک‌آوا باشد، حتی اگر آن آوا بهترین آوای ممکن در جهان باشد روی بهروزی و خوشی را نخواهد دید. ما فقط از طریق چند آوایی می‌توانیم جامعه آبادان و سالم داشته باشیم و این چندآوایی فقط از راه ترجمه حاصل می‌شود.
فیلسوف برجسته ایرانی آشنا شدن جامعه ایرانی با فلسفه‌های شرقی مانند بودا را مرهون تلاش‌های پاشایی دانست و اظهار کرد: از ۱۰۰ کتابی که ایشان ترجمه کرد، ۷۱ کتاب به شرق‌شناسی اختصاص دارد. آشنایی ما مردم ایران با فلسفه‌های شرقی در درجه نخست و بیش و پیش از هر کس دیگری مرهون کوشش‌های استاد پاشایی است.
به گفته ملکیان در میان افزون بر ۱۰۰ کتابی که با نام پاشایی منتشر شده، یک کتاب درباره هند، چهار کتاب در باب آیین هندو، یک کتاب درباره چین، ۲۲ کتاب درباره آیین بودا، پنج کتاب در باب آیین دائو، ۲۰ کتاب درباره ژاپن، ۱۵ کتاب درباره آیین ذن، چهار کتاب در باب آیین سرخپوستان، سه کتاب ترجمه اشعار کائور، چهار کتاب درباره احمد شاملو، چهار کتاب درباره هنر، ۱۰ کتاب درباره تاریخ برای نوجوانان و هفت کتاب در زمینه‌های دیگر است.
ترجمه در ترازِ تالیف
او شیوایی و رسا بودن ترجمه‌های پاشایی را یکی دیگر از ویژگی‌های آثار او برشمرد و خاطرنشان کرد: غیر از کمیت ترجمه‌ای ایشان کیفیت ترجمه‌های ایشان هم بسیار زیاد جای قدردانی دارد. در عین حال که مساعی همه مترجمان را باید پاس داشت، اما ترجمه‌های آقای پاشایی به لحاظ رسایی و بلاغت و شیوایی و فصاحت واقعا کم‌مانند است. زبان بسیار زنده و پاکیزه و خالی از حشو و زوائد در آثارشان پیدا است. ترجمه‌های ایشان به ترجمه شباهت ندارند و به نظر می‌آید که انسان دارد تالیفی را مطالعه می‌کند.
ملکیان تصریح کرد: پاشایی در ترجمه تعریفی شاعرانه ارائه می‌دهد و به همین خاطر اصلا احساس نمی‌کنید که ترجمه می‌خوانید، بلکه احساس می‌کنید یک ادیب این آثار را با کمال توانایی نوشته است. این زیبایی و رسایی و شیوایی نثر در آثار پاشایی واقعا چشمگیر است. یک زنده بودن و دلنشینی و دل‌انگیزی در نثر ایشان است که تاثیر مطالبی که انسان می‌خواند بسیار بیشتر می‌کند.
مترجم فروتن
نویسنده کتاب «زمین از دریچه آسمان»، فروتنی و کوشش در سکوت و به دور از حاشیه‌ها را از دیگر ویژگی‌های پاشایی توصیف کرد و گفت: پاشایی متواضعانه و در سکوت کار می‌کند و به تعبیر رایج امروز، حاشیه‌دار نیست. همیشه در تنهایی، سکوت و در کمال تواضع کار کرد. با این که کسانی را می‌شناسیم که حجم آثارشان به یک پنجم آثار آقای پاشایی نمی‌رسد، اما دائم در حال خودعرضه کردن هستند. این تواضع ایشان درس‌آموز است.
ملکیان تصریح کرد: خوشحالم است که نزدیک ۴۰ است شاگردی ایشان را می‌کنم و به این شاگردی مفتخرم. امیدوارم همه شهروندان ایرانی به ویژه نسل جوان امروزی قدر جناب پاشایی را بدانند و بدانند که این مقدار کار انجام دادن کاری سترگ است و هر کسی از پس آن بر نمی‌آید.
رونمایی از «کوان در ذِن»
این مراسم سخنران حضوری هم داشت. «اسدالله عمادی» نویسنده و شاعر مازندرانی، «علی اتحاد» هنرمند برجسته مازندرانی حوزه هنرهای تجسمی، «مسعود شهریاری» مدیر انتشارات کارگاه اتفاق و چند تن دیگر از اهالی فرهنگ و هنر نیز در مراسم نکاتی را درباره «ع. پاشایی» عنوان کردند و در نهایت نیز با حضور تعدادی از چهره‌های شاخص حاضر در مراسم، تازه‌ترین اثر ترجمه شده توسط پاشایی با عنوان «کوان در ذِن» رونمایی شد. کتابی که سال ۱۹۶۵ به قلم «ایشو میورا» نوشته شد و اکنون با ترجمه «ع. پاشایی» در ۱۷۳ صفحه‌ا به بازار نشر عرضه شده است.
مترجم مازندرانی درباره اثر تازه منتشر شده‌اش به خبرنگار ایرنا گفت: «کوان» بخشی از «ذِن» است؛ حکایت‌ها و پرسش‌ها و پاسخ‌های بسیار کوتاهی است که برخی از آن‌ها حالت معماگونه دارد و معمولا مریدها می‌پرسند و مرشدها پاسخ می‌دهند. این کتاب می‌خواهد بگوید که «کوان» چند نوع و شکل دارد.
پاشایی اظهار کرد: ما ۲ کتاب مشهور درباره این کوان‌ها داریم که یکی «دروازه بی دروازه» است و پیش‌تر ترجمه و چاپ شد و یکی دیگر هم «جُنگ پرتگاه آبی» است که اکنون مرحله دریافت مجوز از فرهنگ و ارشاد را می‌گذراند.
فرهنگ به مثابه تالاب
مترجم مشهور مازندرانی در مراسم پاسداشت نیز ضمن قدردانی از همه دست‌اندرکاران برگزاری این بزرگداشت، گفت: این همه لطف دوستان به خودم را از سر دانشم نمی‌دانم و از معرفت و محبت شما دوستان به من است. شما از روی مهرورزی و معرفت به دیدار منِ نویسنده آمدید که ۶۳ سال از ۸۵ سال عمرش را یک بند به نوشتن برای شما زیسته است.
وی افزود: فرهنگ، یک تالاب یا به قول ما مازندرانی‌ها یک آب‌بندان است. آب‌بندانی که همه هستی ما در تمام درازنای تاریخ بشری در آن است. زاده و پرورده می‌شود و می‌روید و بار می‌دهد.
پاشایی اظهار کرد: منِ نویسنده مثل همه در زبان زندگی می‌کنم؛ از زبان گویش و گفتار گرفته تا زبانِ هنر که زبانِ دل است. چرا می‌گوییم زبان مادری؟ زبان زِهدان است؛ زِهدانِ مادری که فرهنگ نام دارد. ما از این زِهدان زاده و در آن پرورده می‌شویم و به جهان می‌آییم. ما «در زبان» و نه «با زبان»، هستی را تجربه می‌کنیم.
مراسم پاسداشت «ع. پاشایی» در شب سرد و برفی ساری، با جشن امضای کتاب تازه منتشر شده او پایان یافت.
