هشدار؛ بلاگرها در حال دزدیدن فرزندانتان هستند!

خبرگزاری مهر – گروه سلامت: در دنیای امروز که گوشی‌های هوشمند، شبکه‌های اجتماعی و زندگی مجازی به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی کودکان و نوجوانان تبدیل شده‌اند، الگوهای تربیتی نیز دستخوش تغییرات چشم‌گیری شده است. حضور مادری که با سادگی و مهر، فرزند خود را پرورش می‌داد یا پدری که با حضور مؤثر خود الگو می‌شد کمرنگ شده است. اکنون بلاگرهایی با ظاهر اغراق‌شده، زندگی‌های لوکس و پیام‌هایی سطحی، قهرمانان نسل جدید شده‌اند.

فرزانه عامری، متخصص روانشناسی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، ضمن بررسی این پدیده هشدار می‌دهد: اگر خانواده‌ها نقش الگویی خود را بازنیابند، آسیب‌های فردی و اجتماعی، آینده نسل نوجوان را تهدید خواهد کرد.

وی در رابطه با تأثیر فضای مجازی و تبلیغات به جراحی‌های زیبایی توسط بلاگرها روی کودکان و نوجوانان گفت: اولین و مهم‌ترین محیط اجتماعی برای کودکان، خانواده است؛ پس از آن مدرسه و آینده در دانشگاه نقش‌آفرینی می‌کنند؛ در گذشته خانواده‌ها به عنوان اولین الگوهای مثبت برای فرزندان عمل می‌کردند، والدین با رفتارهای مناسب خود نقش تربیتی مؤثری داشتند و این روند با همراهی معلمان و گروه‌های همسالان سالم ادامه پیدا می‌کرد؛ اما امروزه این چرخه دچار آسیب شده است.

وی ادامه داد: اولین آسیب به این چرخه از خانواده آغاز شده، یعنی والدین به دلایل مختلف از ایفای نقش الگو برای فرزندان بازمانده‌اند؛ همچنین در برخی موارد والدین گرچه حضور فیزیکی دارند اما نمی‌توانند الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشند. به عنوان مثال مادران درگیر مشغله‌های شخصی مانند خرید و کارهای روزمره شده و نقش تربیتی خود را کم‌رنگ کرده‌اند.

عامری اظهار داشت: ورود زودهنگام کودکان به فضای مجازی است. مشاهده می‌شود که حتی کودکان زیر دو سال بدون محدودیت از تلفن همراه استفاده می‌کنند. این موضوع موجب شده است که جای خانواده و معلمان، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به عنوان الگوهای جدید برای کودکان مطرح شوند.

این متخصص روانشناسی اذعان کرد: شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های تصویری، الگوهای غربی با پیام‌های مثبت و منفی را به کودکان ارائه می‌دهند. برخی از این الگوها حتی زمانی که رفتارهای منفی مانند فساد را به نمایش می‌گذارند، به عنوان افراد موفق و قهرمان معرفی می‌شوند. این روند، سبب تحریف در ارزش‌ها و هویت‌یابی کودکان و نوجوانان شده است و اگر خانواده‌ها نقش خود را به عنوان الگوی اصلی فرزندان بازیابی نکنند، آسیب‌های اجتماعی و فردی در نسل‌های آینده شدت خواهد گرفت.

تغییر الگوهای نوجوانان

عامری مطرح کرد: در سال‌های اخیر، الگوهای سنتی تربیتی که خانواده‌ها و معلمان در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌دادند، به تدریج کنار گذاشته شده‌اند. به جای این الگوها، چهره‌هایی مانند برخی بازیگران، سلبریتی‌ها و بلاگرها فضای مجازی، قهرمانان جدید نسل نوجوان شده‌اند؛ افرادی که در بسیاری موارد نمی‌توان آنان را هنرمند واقعی نامید.

وی افزود: ظهور بلاگرها در پنج تا هفت سال اخیر در شبکه‌های اجتماعی، به شدت رشد کرده است. این افراد زندگی خود را به نمایش می‌گذارند؛ اما معمولاً تصویری غیرواقعی از موفقیت، ثروت و خوشبختی ارائه می‌دهند. نمایش خانه‌های مجلل، خریدهای گران‌قیمت و سبک زندگی لوکس، نوجوانان را جذب می‌کند و آنان را به دنبال‌کردن این الگوهای مصنوعی سوق می‌دهد.

این متخصص روانشناسی متذکر شد: در چنین شرایطی خانواده‌ها نقش الگو بودن را بیش از پیش از دست داده‌اند. برخی مادران که به ظاهر خود بیش از نقش مادری اهمیت می‌دهند یا پدرانی که درگیر مشغله‌های فردی هستند، نمی‌توانند الگوی مناسبی برای فرزندانشان باشند. در نتیجه نوجوانان با الگوگیری از سلبریتی‌ها و بلاگرها، درگیر احساسات کاذب از موفقیت و زیبایی می‌شوند.

وی هشدار داد: این فرآیند، چرخه‌ای معیوب ایجاد کرده که نوجوانان را در اسارت ارزش‌های غیرواقعی نگه می‌دارد و مانع رشد طبیعی و متعادل آن‌ها می‌شود. کارشناسان تأکید دارند که بازگشت به الگوهای صحیح خانوادگی و بازتعریف ارزش‌های واقعی، برای نجات نسل آینده ضروری است

رشد عمل‌های زیبایی و تأثیر آن بر روابط اجتماعی و فردی

عامری در ادامه گفت: بسیاری از افرادی که به عمل‌های زیبایی گرایش پیدا می‌کنند، دچار نوعی خودکم‌بینی یا احساس حقارت نسبت به ظاهر خود هستند. در حالی که در بسیاری از موارد، این افراد از نظر ظاهری مشکلی ندارند و جامعه نیز آنان را پذیرفته است.

وی تصریح کرد: حدود ۱۵ سال پیش، در آلمان تظاهراتی توسط گروهی از زنان برگزار شد که در آن نسبت به انتخاب مدل‌های صرفاً زیبا توسط رسانه‌ها اعتراض شد. معترضان معتقد بودند که این انتخاب‌های گزینشی، معیارهای زیبایی را غیرواقعی کرده و سبب کاهش رضایت زوجین از یکدیگر می‌شود. در حالی که در زندگی واقعی، بیشتر افراد دارای زیبایی‌های طبیعی و متوسط خود هستند.

این متخصص روانشناسی افزود: امروزه در رسانه‌ها و به ویژه شبکه‌های اجتماعی، الگوهایی به نمایش گذاشته می‌شوند که یا از زیبایی طبیعی برخوردارند یا با کمک عمل‌های زیبایی به ظاهر ایده‌آل دست یافته‌اند. این روند موجب می‌شود که افراد، به ویژه در روابط زناشویی، رضایت خود از همسرشان را از دست بدهند و دچار مقایسه‌های مخرب شوند؛ مسأله‌ای که بر روابط عاطفی و حتی روابط جنسی تأثیر منفی گذاشته است.

وی تاکید می‌کند: رقابت‌های سالم باید در زمینه‌هایی همچون علم، هنر و دانش شکل بگیرد، اما خلأهای فرهنگی و روانی، رقابت در زمینه زیبایی ظاهری را به یک ارزش تبدیل کرده است، نتیجه این وضعیت نارضایتی مداوم و ناتوانی در دستیابی به احساس رضایت پایدار است.

عامری متذکر شد: علاوه بر این، بلاگرها و پزشکان فعال در زمینه عمل‌های زیبایی، با تبلیغات گسترده خود این چرخه را تشدید کرده‌اند. درآمد بالای حاصل از جراحی‌های زیبایی، انگیزه‌ای قوی برای ادامه این روند در جامعه ایجاد کرده است.

ضرورت بازسازی الگوهای تربیتی در برابر موج رقابت‌های ظاهری

این متخصص روانشناسی تصریح کرد: نقش خانواده‌ها در شکل‌دهی به الگوهای رفتاری فرزندان به شدت کمرنگ شده و جای خود را به رقابت‌های ظاهری و فضای مجازی داده است. در گذشته، والدین با رفتار و سادگی خود الگوهای سالمی برای فرزندانشان ایجاد می‌کردند. به عنوان نمونه، مادری که وارد رقابت‌های ظاهری نمی‌شد، ناخواسته الگویی سالم برای فرزند پسر یا دختر خود بود. اما امروزه، حتی کودکان زیر دو سال نیز از طریق ابزارهایی مانند موبایل، وارد دنیای رقابت‌های ظاهری شده‌اند.

وی تاکید کرد: کودکان از هر آنچه در اطراف خود می‌بینند الگو می‌گیرند. اگر ارزش‌هایی چون زیبایی ظاهری بیش از حد بزرگنمایی شود، این باور در کودک شکل می‌گیرد که زیبایی فیزیکی، مهم‌ترین ارزش فردی است. به همین دلیل توصیه می‌شود خانواده‌ها از تحسین‌های بیش از حد ظاهری پرهیز کنند و ارتباط فرزندانشان را با افرادی که کمتر درگیر رقابت‌های سطحی هستند، تقویت کنند. هرچند این اقدام درمان قطعی محسوب نمی‌شود و باید از همان ابتدا ریشه‌ای تربیت شود.

عامری متذکر شد: فضای مجازی امروز الگویی متفاوت ارائه می‌دهد؛ خانه‌های لوکس، چهره‌های پرآرایش، زندگی‌های غیرواقعی و الگوبرداری‌هایی که به جای ارزش‌های واقعی، ظاهرگرایی را تشویق می‌کنند. در حالی که دو دهه پیش، هنرپیشه‌ها با افزایش سن، زیبایی طبیعی خود را حفظ می‌کردند، امروز حتی ظاهر آن‌ها نیز با معیارهای غیرواقعی زیبایی سنجیده می‌شود. در گذشته دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی، فضایی برای آشنایی جوانان با الگوهای موفق و سالم فراهم می‌کردند. اما امروز، نبود این الگوهای حقیقی و تأثیر رسانه‌های مجازی، اعتماد جوانان را نسبت به جامعه و حتی نسبت به خودشان کاهش داده است.

وی ادامه داد: اگر هر خانواده بتواند در دایره کوچک خود گامی مثبت بردارد، می‌توان به بهبود اوضاع امیدوار بود. هرچند وجود مدارس مذهبی و برنامه‌های فرهنگی ارزشمند است، اما واقعیت این است که موبایل و فضای مجازی، نقش اصلی در الگوسازی برای کودکان و نوجوانان را به عهده گرفته‌اند.

عامری خاطر نشان کرد: نبود شبکه‌های قوی مجازی با محتوای مثبت برای نوجوانان و جوانان، یکی از خلأهای جدی است. در حالی که کشور دارای تعداد زیادی جوان موفق، نخبه و سالم است، رقابت‌ها بیشتر به سمت ظاهرگرایی هدایت شده و کمتر فرصت دیده شدن برای رقابت‌های علمی، هنری و اخلاقی وجود دارد.