فاصله بهره‌وری با مصرف آب کشاورزی در کرمان
به گزارش ایرنا، استان پهناور کرمان به واسطه اقلیم متفاوت و خاک مناسب، محل کاشت محصولات متنوع زراعی و باغی است که برخی از آنها مانند پسته و خرما جزو ارزشمندترین محصولات کشاورزی استان و کشور محسوب می شوند و صادرات آنها ارزآوری خوبی نیز برای کشور دارد.
اما در عین حال تغییر اقلیم و خشکسالی های پی در پی در دهه های اخیر در کنار شیوه سنتی کشاورزی باعث شده شاهد خسارت به محصولات باغی و زراعی و کاهش میزان تولیدات کشاورزان باشیم و مهمترین مشکل بر سر راه کشاورزی و توسعه آن بحث آب است که کشاورزان و بهره‌لرداران نیز هر روز با کمبود بیشتری در این حوزه روبه رو می شوند.
بر اساس آمارها مصرف آب در حوزه کشاورزی افزون بر ۹۰ درصد مصرف آب در استان را شامل می شود و این در حالی است که به دلیل برداشت بی رویه منابع زیر زمینی و کاهش نزولات برای جایگزینی این منابع، وضعیت آب برای مصرف کشاورزی در بخش هایی از استان به مرحله بحرانی رسیده است که تهدید کننده جدی برای کشاورزی و معیشت بهره برداران به شمار می رود.
کندی اجرای آبیاری نوین
تغییر سریع سیاست‌های آب در بخش کشاورزی برای حفظ و استمرار فعالیت کشاورزان فوری و بسیار ضروری است و در این مسیر تغییر شیوه آبیاری سنتی به سیستم های نوین و به‌روز آبیاری اصلی‌ترین و مهمترین عامل نجات‌بخش کشاورزی کرمان محسوب می شود؛ هر چند اقداماتی در سال‌های گذشته انجام شده است، اما این تغییرات بسیار کند و ناهمخوان با شدت بحران کم ابی است.
برای اطلاع از آخرین وضعیت آب کشاورزی و دلایل پایین بودن و اجرا نشدن سیستم های آبیاری جدید با مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان به گفت و گو نشستیم.
ناهمخوانی استحصال و مصرف آب
رضا محمدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: آب استحصالی از منابع زیر زمینی با اراضی کشاورزی در کرمان همخوانی ندارد و در خوشبینانه‌ترین حالت، این آب ۸۰ درصد نیاز آبی باغات و اراضی ما را پوشش می دهد.
وی تصریح کرد: اگر در سیستم های نوین آبیاری بهره وری بین ۸۵ تا ۹۰ درصد باشد، در شیوه آبیاری غرق‌آبی و در بهترین حالت ۵۰ درصد بهره‌وری را داریم.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان با اشاره به بهره وری پایین آب در بخش کشاورزی بیان کرد: ۲۰ درصد از اراضی و باغات کشاورزی شمال استان کرمان زیر پوشش سیستم های نوین آبیاری شمال قطره ای، بارانی، زیر سطحی و غیره است و ۸۰ درصد از اراضی به صورت غرق آبی آبیاری می شوند.
افزایش ۴۰ درصدی بهره وری آب با آبیاری نوین
محمدی تصریح کرد: با اجرای سیستم های آبیاری نوین در بخش کشاورزی کرمان حدود ۴۰ درصد می توانیم بهره وری را افزایش دهیم و با تغییر آبیاری از شیوه غرق‌آبی به نوین حدود ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی صرفه جویی می شود و به سمت بهره وری می رود.
وی با اشاره به مصرف سالانه بیش از سه میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی شمال استان کرمان تاکید کرد: اگر سیستم های نوین آبیاری در باغات و اراضی کشاورزی کرمان اجرا نشود، ما طی سال‌های آینده شاهد حذف بسیاری از باغات و این اراضی هستیم.
ناتوانی کشاورزان برای سرمایه گذاری در آبیاری جدید
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان با اشاره به استقبال کم کشاورزان از اجرای شیوه های مدرن آبیاری در کرمان اظهار داشت: محصول عمده در شمال استان پسته است که در چند سال متوالی خشکسالی و سرمازدگی باعث خرابی محصول شد و توان را از باغدار برای سرمایه گذاری در حوزه زیر ساختی گرفت.
کاهش سطح پوشش تسهیلات آبیاری نوین
وی ادامه داد: اگر قبلا تسهیلات بلاعوض برای اجرای سیستم های آبیاری نوین ۸۵ درصد هزینه ها را پوشش می داد، در حال حاضر کمتر از ۵۰ درصد هزینه را پوشش می دهد.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان خاطر نشان کرد: اغلب اراضی که مالکیت عمده داشتند شیوه های جدید آبیاری را اجرا کرده اند، اما برای خرده مالکان برای اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار مشکلاتی وجود دارند که زیاد رغبتی برای اجرای این سیستم ها ندارند.
تجهیز ۲۰ هزار هکتار باغات کشاورزی شمال کرمان به آبیاری نوین
وی اظهار داشت: تاکنون حدود ۲۰ هزار هکتار از باغات و زمین های کشاورزی در شمال استان کرمان به سیستم های نوین آبیاری مجهز شده اند و برای جلوگیری از هدر رفت آب ۱۴ هزار کیلومتر خطوط انتقال آب احداث شده است.
محمدی بیان کرد: همچنین اصلاح، مرمت و لایروبی ۶ هزار و ۱۵۰ رشته قنات، احداث ۲ هزار و ۷۰۰ استخر ذخیره آب کشاورزی با حجم آبگیری ۶۷۵ هزار متر مکعب و ساخت ۱۴ سد خاکی کوتاه با حجم آبگیری ۵۰ میلیون متر مکعب طی سال‌های اخیر برای بهره وری بیشتر از آب در بخش کشاورزی شمال کرمان انجام شده است.
وی گفت: ۲۳ هزار و ۸۹۲ هکتار از اراضی زیر سدهای مخزنی در شمال کرمان تجهیز و نوسازی شده و ۱۵۸ کیلومتر نیز شبکه آبرسانی زیر سد ها احداث شده است.
به گزارش ایرنا واقعیت اینکه آبی که با هزاران زحمت از اعماق زمین توسط کشاورزان در کرمان بیرون آورده می شود با شیوه غلط و کمترین بهره وری مصرف می شود و دورنمای روشنی نیز برای تغییر این شیوه متصور نیست، جز اینکه سیاست ها و برنامه ها حوزه آب کشاورزی هم تغییر اساسی پیدا کند.
