مدارس بهیاری؛ عقبگرد مراقبت‌های پرستاری!
به گزارش خبرنگار مهر، رشد علم پزشکی و بهداشتی دنبال آن، دسترسی به درمان‌های جدید انواع بیماری‌ها و گرایش به سمت تک تخصصی شدن پرستاری؛ حکایت از این واقعیت دارد که دیگر نمی‌توان به روش‌های سنتی برای مراقبت از بیماران بسنده کرد و لازم است، پرستارانی از تخصص‌های مختلف پزشکی، تربیت شوند تا بتوانند در مراقبت‌های بالینی؛ مثمرثمر باشند.
امروزه، با توجه به مواجهه با بیماری‌های نوپدید و بازپدید و بیماری‌هایی که بعضاً، مسیرهای سخت و دشواری برای درمان دارند؛ لذا، لازم است در کنار پزشکان مجرب و حاذق، پرستارانی باشند که با این بیماری‌ها و مراقبت‌های پس از درمان بیماران، آشنا باشند.
احمد نجاتیان رئیس کل سازمان نظام پرستاری، در واکنش به تأسیس مدارس بهیاری در کشور، گفت: در سال‌های گذشته در کنار پرستاران، گروه‌های غیر حرفه‌ای دیگر مانند بهیاران و کمک بهیاران و عناوین دیگری وجود داشتند که به دلیل پیچیده شدن شرایط بیماری‌ها در جامعه و توسعه تکنولوژی‌های درمانی، نیازمند افزایش سطح دانش مرتبط با مراقبت بودند. در همین جهت در یک اقدام اصلاحی مهم، سطوح ارائه خدمات پرستاری به سه سطح مراقبت‌های اولیه، مراقبت‌های عمومی و مراقبت‌های تخصصی تقسیم شد که در سطح اولیه کمک پرستاران که دارای مدرک دیپلم هستند و یک سال دوره تخصصی مربوطه را زیر نظر مرکز ملی مهارتی و حرفه‌ای وزارت بهداشت می‌گذرانند، ارائه خدمت می‌کنند.
وی افزود: در سطح مراقبت‌های عمومی گروه پرستاری (شامل پرستار، اتاق عمل و هوشبری) دارای مدرک دانشگاهی مشغول فعالیت هستند و در سطوح تخصصی فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی و کارشناسانی که دوره‌های تخصصی را گذرانده‌اند خدمات خود را ارائه می‌دهند.
نجاتیان ادامه داد: این نوع سطح بندی خدمات پرستاری باعث بهبود کیفیت ارائه مراقبت‌ها و یکسان سازی سطوح در کل کشور شده است. طبق مصوبه معاونت توسعه وزارت بهداشت، تمامی جایگاه‌های سازمانی بهیاری بلاتصدی به کمک پرستاری تبدیل شد و با اختصاص ۵ درصد از سهمیه کنکور پرستاری به همکاران بهیار توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعی شد این همکاران ادامه تحصیل دهند.
سیستم بهیاری برای سال‌هایی بود که پرستار نداشتیم. اکنون سالانه ۱۱ هزار فارغ التحصیل پرستاری داریم اما هر سال یک سوم از آنها مهاجرت می‌کنند. بعد می‌خواهیم نیروی حد واسط و مهارتی تربیت کنیم. اکنون در جایگاهی نیستیم که روی سلامت مردم ریسک کنیم. بهیاری یک نیروی مهارتی است و نمی‌تواند تشخیص دهد که مشکل بیمار چیست. فقط به صورت مکانیکی کار می‌کند، انتظار می‌رود سمت و سوی سیاست‌های سلامت به سمت ماندگاری پرستاران باشد.
در همین حال، وحید زمان زاده رئیس شورای عالی نظام پرستاری، ایجاد مدارس بهیاری را خیانت به مردم دانست و گفت: پرستاری مراقبت نیست، پرستاری تشخیص و درمان است. یعنی پرستار حق تشخیص و درمان دارد.
علی اکبر عباسی عضو شورای عالی سازمان نظام پرستاری، نیز گفت: در موضوع بهیاری با یک تضاد مواجهیم. از طرفی وزارت بهداشت نه تنها آموزشگاه‌های بهیاری را تعطیل نمی‌کند، بلکه شنیده می‌شود در بعضی جاها به دنبال گسترش آموزشگاه‌های بهیاری است. از طرف دیگر ردیف استخدامی بهیاران را حذف کرده و در عمل هیچ بهیاری نمی‌تواند استخدام شود.
وی افزود: معاونت آموزشی وزارت بهداشت پاسخ بدهد؛ امروز که با صدور مجوز مدارس بهیاری، بهیاران را آموزش می‌دهید، فردا می‌خواهید با آنها چه کنید، آیا قرار است استخدام شوند. در حالی که با توجه به قانون، ردیف استخدامی برای بهیاران ندارید. اگر هم قرار است ادامه تحصیل دهند که با مشکل ورود به دانشگاه مواجه هستند. باید راه چاره‌ای برای آن دیده شود. گذشته از آن امروز پرستار بیکار هم داریم چه برسد به بهیار.
عباسی ادامه داد: وزارت بهداشت اگر می‌خواهد در موضوع مدارس بهیاری بی‌طرف باشد، اقدامی انجام دهد که فارغ‌التحصیلان بهیاری بتوانند ادامه تحصیل دهند. اگر این اقدام انجام نشود با خیل عظیمی از فارغ‌التحصیلان بهیاری مواجه خواهیم شد که بیکار می‌مانند.
عباسی افزود: مشکلی که امروز در زمینه بهیاری هست و هیچکس هم پاسخگوی آن نیست این است که چرا با توجه به این تناقض‌ها و تضادها باز بر گسترش مدارس بهیاری اصرار می‌شود. متأسفانه در برخی از بخش‌های وزارت بهداشت شاهد هستیم که به دنبال گسترش این مدارس هستند.
وی با عنوان این مطلب که بهیاران در گذشته بسیار به نظام سلامت کشور کمک کردند، اظهار داشت: در گذشته که پرستاران تحصیلکرده نداشتیم، این بهیاران بودند که وظیفه ارائه خدمات پرستاری را در مراکز درمانی شهرهای کوچک و روستاها به عهده داشتند. در دوران هشت سال دفاع مقدس هم این بهیاران بودند که حماسه‌ها آفریدند، اما امروز با گسترش دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پرستاری باید راه را هموارتر کرد تا این دانش‌آموزان مستعد بتوانند پرستاری بخوانند و از این طریق وارد نظام سلامت شوند.
عضو شورای عالی سازمان نظام پرستاری افزود: گسترش آموزشگاه‌های بهیاری ظلم بزرگی هم به بهیاری، هم به پرستاری و هم به دانش‌آموزانی است که واقف نیستند آینده‌شان چه خواهد شد.
انچه مسلم است، ما به پرستاران تک تخصصی نیاز داریم که بتوانند مراقبت‌های بالینی را به بهترین شکل ممکن ارائه بدهند. در چنین شرایطی، بهیار نمی‌تواند از عهده مراقبت‌های پرستاری برآید و در نتیجه؛ شاهد عقبگرد در مراقبت‌های پرستاری خواهیم بود.
