اقتصاد سلامت ایران مبنای مشخصی ندارد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، محمد رئیس‌زاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور، با انتقاد از نبود چارچوب روشن در اقتصاد سلامت ایران گفت: در کشور ما مبنای مشخصی برای نظام سلامت وجود ندارد و به نظر می‌رسد هیچ‌یک از مسئولان پاسخ روشنی برای این وضعیت ندارند.
وی با اشاره به تفاوت آشکار هزینه‌های واقعی و تعرفه‌های مصوب، افزود: امروز هزینه تمام‌شده یک عمل جراحی مانند سزارین ممکن است به ۱۰۰ میلیون ریال برسد، اما شورای عالی بیمه و مراجع تصمیم‌گیر، بیمارستان‌ها و پزشکان را مکلف می‌کنند که کمتر از نصف این مبلغ دریافت کنند. در حالی که بیمار برای موارد جانبی مانند فیلمبرداری یا خدمات غیرضروری چندین برابر این مبلغ هزینه می‌کند.
رئیس‌زاده ادامه داد: این نگاه دستوری و غیرواقعی، نتیجه‌ای جز فشار مضاعف بر جامعه پزشکی و بیمارستان‌ها ندارد. در بسیاری از بیمارستان‌ها به‌ویژه در مناطق محروم، نبود تناسب میان هزینه واقعی و تعرفه‌های تحمیلی باعث شده کیفیت خدمات تحت تأثیر قرار گیرد.
وی تأکید کرد: مشکل اساسی ما این است که اقتصاد سلامت متناسب با شرایط کشور طراحی نشده است. یا صاحب‌نظر تربیت نکرده‌ایم یا اگر هم تربیت کرده‌ایم، از ظرفیت آن‌ها استفاده نمی‌کنیم. در نتیجه، تصمیمات حوزه سلامت بدون پشتوانه کارشناسی اتخاذ می‌شود.
رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور با بیان اینکه این رویه در شأن مردم و جامعه پزشکی نیست، خاطرنشان کرد: تداوم این سیاست‌ها می‌تواند آینده سلامت کشور را تهدید کند و لازم است مسئولان در تصمیم‌گیری‌ها به واقعیت‌های اقتصادی توجه کنند.
رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور، با انتقاد از نبود مبنای علمی و نظریه بومی در حوزه اقتصاد سلامت گفت: ما دچار ضعف و فقر تئوریک هستیم. هیچ مکتب یا چارچوب علمی متناسب با شرایط کشور برای نظام سلامت طراحی نشده و به همین دلیل هرکس از ظن خود وارد سیاست‌گذاری می‌شود و نتیجه آن است که هم مردم، هم پزشکان و هم سیاست‌گذاران ناراضی هستند.
وی با تأکید بر اینکه تمرکز بر معلول‌ها مشکل را حل نمی‌کند، افزود: شما اگر شب تا صبح در رسانه‌ها درباره هزینه برق، دارو یا تجهیزات صحبت کنید، مسأله حل نخواهد شد؛ چرا که به ریشه‌ها پرداخته نمی‌شود و وقتی قانون تصویب می‌شود باید همان‌گونه که هست اجرا شود، نه اینکه سال‌ها بعد با تغییرات دستوری و ناقص ابلاغ شود.
رئیس سازمان نظام پزشکی به تاخیر در ابلاغ تعرفه‌ها اشاره کرد و گفت: تعرفه‌های خدمات سلامت باید پیش از آغاز سال جدید ابلاغ شود، نه چند ماه بعد از پایان سال است و این رویه نشان‌دهنده ضعف جدی در اجرا و نظارت بر قوانین است.
وی همچنین با اشاره به جایگاه پزشکان در جامعه اظهار داشت: امروز نزدیک به ۹۰ میلیون خدمت سالانه در کشور ارائه می‌شود، اما همه تمرکز رسانه‌ها بر تعداد معدود تخلفات است. در حالی که از میان این حجم عظیم خدمات، تنها حدود ۱۵ هزار پرونده تخلفی در مراجع قضایی و انتظامی تشکیل می‌شود؛ یعنی نسبت ناچیزی در برابر کل خدمات. با این وجود، همین اندک تخلفات برجسته‌سازی می‌شود و خدمات بی‌وقفه پزشکان دیده نمی‌شود.
رئیس‌زاده افزود: وقتی ضعف در قانون‌گذاری، اجرا و نظارت وجود دارد، چرا همه فشارها به جامعه پزشکی منتقل می‌شود و پزشکان بخشی از این کشورند و هیچ‌کس قصد فرار از مسئولیت ندارد، اما نمی‌توان مشکلات ساختاری را تنها به پای آنان نوشت.
وی با تاکید بر لزوم اصلاح اقتصاد سلامت گفت: در دنیا هر خدمت پزشکی ارزش ذاتی مشخص دارد، اما در کشور ما قیمت‌گذاری‌ها دستوری و بدون تناسب با هزینه واقعی است. نتیجه این سیاست، تضعیف بخش خصوصی و فشار بر بیمارستان‌ها و پزشکان است و در حالی که اگر قانون به‌درستی اجرا شود و تعادل منابع حفظ شودو می‌توان هم به مردم خدمت شایسته داد و هم شان جامعه پزشکی را پاس داشت.
رئیس‌زاده با اشاره به وضعیت تعرفه‌های خدمات پزشکی در ایران گفت: در چهار سال اخیر متوسط رشد تعرفه‌ها حدود ۴۲ تا ۴۵ درصد بوده است و هرچند امسال دولت همکاری بهتری داشت و رشد نسبتاً قابل قبولی در شرایط سخت اقتصادی رقم خورد، اما این اعداد همچنان با واقعیت‌های هزینه‌ای حوزه سلامت فاصله زیادی دارد.
وی با بیان اینکه مقایسه وضعیت ایران با کشورهای همسایه نشان‌دهنده شکاف عمیق در ارزش‌گذاری خدمات پزشکی است، افزود: سرانه دریافتی یک جراح در برخی کشورهای اطراف ما تا ۵۰ دلار برای یک ویزیت است، در حالی که در ایران یک رزیدنت یا جراح عمومی برای همان خدمت تنها ۲ تا ۳ دلار دریافت می‌کند و حتی اساتید تمام با بیش از ۵۰ سال سابقه، دریافتی‌هایی در حد ۲ دلار و نیم برای یک ویزیت دارند و این تفاوت آشکار، ظلم به جامعه پزشکی است.
رئیس‌زاده با ذکر نمونه‌هایی از هزینه‌های درمان در منطقه گفت: امروز هزینه عمل جراحی قلب باز در دبی حدود ۳ میلیارد تومان است، در حالی که همین عمل در ایران با همه سختی‌ها و با کرامت و احترام به بیمار، کمتر از یک‌سوم این مبلغ انجام می‌شود و این اختلاف نشان می‌دهد سیاست‌های تعرفه‌ای ما عملا به معنی تخفیف اجباری خدمات تخصصی است.
وی تاکید کرد: سلامت، چه در بحران‌هایی مانند کرونا و چه در شرایط جنگ و حوادث، اولین و مهم‌ترین نیاز مردم و کشور است. نمی‌توان سلامت را موضوعی درجه دوم تلقی کرد و سپس انتظار داشت که جامعه پزشکی بدون پشتوانه مالی و حمایتی، بار همه مشکلات را به دوش بکشد.
رئیس سازمان نظام پزشکی خاطرنشان کرد: وقتی خدمات پزشکی با چنین ارقامی ارزش‌گذاری می‌شود، نتیجه‌ای جز نارضایتی، مهاجرت نیروهای متخصص و آسیب به کیفیت خدمات نخواهد داشت و ما بارها هشدار داده‌ایم که نظام سلامت باید بر اساس واقعیت‌های اقتصادی و شان جامعه پزشکی بازتعریف شود.
در ادامه، محمدرضا زاهدی مدیر عامل پیشگامان سلامت در دومین مراسم گرامیداشت روز پزشک که در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران برگزار شد گفت: سال‌هاست که در کنار جامعه پزشکی کشور، مسیر آموزش، پرورش و توانمندسازی را دنبال کرده‌ایم. بیش از ۱۳ سال است که فعالیت ما در حوزه آموزش پزشکی آغاز شد و در این سال‌ها کوشیده‌ایم با نگاهی جامع، نقش خود را در ارتقای اکوسیستم سلامت ایفا کنیم.
وی افزود: به لطف همراهی همکاران و اساتید بزرگوار، توانسته‌ایم در این مسیر به دستاوردهای ارزشمندی دست یابیم. بنده به عنوان دانش‌آموخته پزشکی و کارآفرینی از دانشگاه تهران، در کنار دیگر همکاران، همواره بر این باور بوده‌ام که اخلاق برتر از مهارت است؛ چرا که مهارت بدون اخلاق ارزشی نخواهد داشت.
به گفته زاهدی؛ روز پزشک برای ما تنها یک مناسبت تقویمی نیست؛ بلکه مهم‌ترین روز کاری سال است. این روز فرصتی است برای قدردانی از زحمات بی‌دریغ پزشکان و خدمتگزاران حوزه سلامت که با دانش، تعهد و فداکاری، حافظ جان و سلامت مردم هستند.
وی خاطر نشان کرد: به رسم ادب و وظیفه، همچون هر سال، تلاش کرده‌ایم در فضایی به‌دور از هرگونه نگاه سیاسی یا جهت‌گیری خاص، میزبان جمعی از عزیزان از همه گروه‌ها و خانواده بزرگ پزشکی باشیم و از خدمات آنان تقدیر کنیم.
