شیلات چابهار؛ موتور محرک اقتصاد دریامحور جنوب شرق ایران
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، فاطمه گلوی: صنایع شیلاتی در بندر چابهار به‌عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی سواحل مکران، نقشی تعیین‌کننده در رونق معیشت مردم و شکوفایی صادرات غیرنفتی کشور دارد.
این بندر به دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی در ساحل دریای عمان و دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد، از ظرفیت بالایی برای صید، پرورش، فرآوری و صادرات انواع آبزیان برخوردار است. وجود گونه‌های متنوع ماهیان و آبزیان در آب‌های این منطقه، چابهار را به یکی از قطب‌های اصلی شیلات ایران تبدیل کرده است.
توسعه صنایع شیلاتی در چابهار نه‌تنها موجب اشتغال‌زایی گسترده برای ساکنان بومی شده بلکه نقش مهمی در افزایش صادرات محصولات دریایی و ارزآوری برای کشور ایفا می‌کند. همچنین اجرای طرح‌های نوین در حوزه آبزی‌پروری و بهره‌گیری از فناوری‌های روز، این منطقه را به الگویی موفق از اقتصاد دریا محور در جنوب شرق ایران بدل ساخته است.
فعالیت ۱۱۰ واحد صنعتی شیلاتی در چابهار
مدیر کل شیلات استان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر بیش از ۱۱۰ واحد صنعتی شیلاتی در چابهار مشغول به فعالیت هستند که در حوزه‌های تولید کنسرو، عمل آوری و بسته بندی ماهی و میگو خام، تولید پودر ماهی، تور بافی و ساخت شناورهای صیادی مشغول به فعالیت می‌باشند.
علی فاتحی جهانتیغ ادامه داد: بیش از ۴۰ درصد ظرفیت واقعی کارخانجات عمل آوری و فرآوری آبزیان منطقه فعال می‌باشد، که محدودیت‌هایی مثل نبود نقدینگی کافی و سرمایه در گردش و فصلی بودن تأمین مواد اولیه باعث شده است تا بخشی از ظرفیت واقعی واحدهای تولیدی به صورت بالقوه باقی بماند.
وی افزود: برای افزایش استفاده از ظرفیت واقعی کارخانجات فرآوری آبزیان در چابهار، نیاز به یک برنامه جامع، چندبعدی و هماهنگ بین نهادهای مختلف است. این برنامه باید مشکلات ریشه‌ای را در تمام زنجیره ارزش، از «دریای عمان تا بازارهای جهانی» هدف قرار دهد.
صادرات فرآورده‌های شیلاتی چابهار به نقاط مختلف دنیا
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان تصریح کرد: آنچه که در حال حاضر در حال انجام است برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌های تخصصی آبزیان با هدف برند سازی منطقه ایی و تشویق تولید کنندگان به شرکت در رویدادها و نمایشگاه‌های بین المللی و همچنین دعوت از سرمایه گذاران خارجی به منظور سرمایه گذاری و افزایش استفاده از ظرفیت واقعی واحدهای تولیدی می‌باشد.
وی بیان کرد: مقصد عمده صادرات فرآورده‌های شیلاتی چابهار به کشورهای حاشیه خلیج فارس (امارات متحده عربی، قطر، کویت و عمان) کشورهای جنوب شرق آسیا (ویتنام، مالزی و تایلند)، سایر کشورهای آسیایی (چین و سریلانکا) و به صورت محدود به برخی کشورهای اتحادیه اروپا است.
بهبود کیفیت پس از صید ماهی تن، با همکاری سازمان توسعه صنعتی ملل متحد
معاون صید و بنادر ماهیگیری اداره کل شیلات استان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر بیان کرد: برای افزایش ارزش محصولات شیلاتی چابهار نیاز به یک برنامه جامع و هماهنگ بین دولت، بخش خصوصی و جامعه محلی است که این برنامه باید از افزایش کیفیت، تنوع محصولات و در کنار توسعه بازارهای جدید و برندسازی قوی حمایت بکند.
بهزاد امیری گفت: در حال حاضر پروژه‌ای با همکاری سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) و با حمایت مالی دولت ژاپن در چابهار در حال اجرا است که هدف از این پروژه بهبود کیفیت پس از صید و افزایش دسترسی به بازار و تنوع محصولات جهت ایجاد ارزش افزوده ماهی تن می‌باشد.
وی افزود: همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی جهت انجام مطالعات امکان سنجی بهره برداری از گونه‌های برداشت نشده و کمتر برداشت و تولید محصولات فراسودمند از ضایعات شیلاتی با هدف ورود به بازارهای صادراتی از دیگر برنامه‌ها جهت ایجاد ارزش افزوده محصولات شیلاتی می‌باشد.
صنایع شیلاتی چابهار ستون فقرات اقتصاد مردم بومی و ساحل نشین
معاون صید و بنادر ماهیگیری اداره کل شیلات سیستان و بلوچستان تصریح کرد: منطقه آزاد چابهار با توجه به موقعیت استثنایی جغرافیایی و مزایای قانونی ویژه خود، نقش چندوجهی و کلیدی در حمایت و توسعه صنایع شیلاتی این منطقه ایفا می‌کند. این نقش را می‌توان در چند محور اصلی خلاصه کرد: ارائه مشوق‌های مالی و مالیاتی (جذب سرمایه گذاری) مانند معافیت‌های مالیاتی و گمرکی، توسعه و مدیریت زیرساخت‌های کلیدی، تسهیل گری اداری و مقرراتی، حمایت مستقیم از تولید و صادرات از طریق بازاریابی و برند سازی و حضور در رایزنی‌های بین المللی.
وی گفت: نقش منطقه آزاد چابهار، نقش یک تسهیل‌گر، سرمایه‌گذار زیرساخت و ارائه‌دهنده مشوق‌ها است.
امیری بیان کرد: صنایع شیلاتی چابهار ستون فقرات اقتصادی برای بسیاری از خانواده‌های ساحل‌نشین استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: این صنعت، منبع درآمد پایه برای جامعه محلی است؛ از مهاجرت نیروی کار به سایر استان‌ها جلوگیری می‌کند؛ مهارت‌آفرین است و برای نیروی کار محلی امکان یادگیری حرفه‌ای صنعتی را فراهم می‌کند.
توسعه آبزی پروری فرصت‌های شغلی جدید و با ارزش‌تری نیز ایجاد خواهد کرد
معاون صید و بنادر ماهیگیری اداره کل شیلات سیستان و بلوچستان در پایان گفت: مشکل اصلی ناپایداری این اشتغال به دلیل وابستگی به صید طبیعی، فصلی بودن و مشکلات تأمین مواد اولیه است.
وی خاطرنشان کرد: برای تثبیت و توسعه این نقش، برنامه‌ریزی برای توسعه آبزی‌پروری (پرورش میگو و ماهی در قفس) به عنوان یک منبع پایدارتر مواد اولیه، کلیدی است. این امر نه تنها اشتغال موجود را حفظ می‌کند، بلکه فرصت‌های شغلی جدید و با ارزش‌تری نیز ایجاد خواهد کرد.
بررسی وضعیت صنایع شیلاتی چابهار نشان می‌دهد که این حوزه، موتور محرک توسعه اقتصادی سواحل مکران و تکیه‌گاه اصلی معیشت مردم منطقه است. با وجود بیش از ۱۱۰ واحد فعال و سهم چشمگیر در صید و فرآوری ماهی تن، چابهار جایگاهی بی‌بدیل در اقتصاد دریا محور ایران یافته است.
آینده روشن صنایع شیلاتی چابهار در گرو نگاه جامع‌نگر، توسعه آبزی‌پروری، جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و تقویت برند منطقه‌ای است؛ مسیری که می‌تواند چابهار را به یکی از قطب‌های جهانی شیلات و الگویی موفق از اقتصاد پایدار ساحلی تبدیل کند.
