تفاوت کما و مرگ مغزی؛ مرزی میان امید و اهدای زندگی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، مرگ مغزی و کما دو وضعیت پزشکی‌اند که اگرچه در ظاهر شباهت‌هایی دارند، اما در ماهیت و پیامد تفاوت‌های بنیادینی میان آنها وجود داردو در حالت کما، مغز هنوز فعالیت دارد و بیمار ممکن است پس از مدتی با درمان و مراقبت بهبود یابد و به زندگی بازگردد.
اما در مرگ مغزی، عملکرد مغز به‌طور کامل و برگشت‌ناپذیر از بین رفته و فرد از نظر علمی و پزشکی فوت‌شده محسوب می‌شود، حتی اگر قلبش با کمک دستگاه بتپد.
در چنین شرایطی، خانواده بیمار با یکی از دشوارترین تصمیم‌های زندگی خود روبه‌رو می‌شوند؛ تصمیمی میان وداع با عزیزشان یا اهدای اعضای او برای نجات جان دیگران. مرگ مغزی اگرچه پایان یک زندگی است، اما می‌تواند آغاز زندگی دوباره برای بیماران نیازمند پیوند اعضا باشد، نقطه‌ای که مرز میان فقدان و امید، رنگی از انسانیت و ایثار به خود می‌گیرد.
حال برای بررسی عمیق‌تر تفاوت کما و مرگ مغزی و اهمیت تصمیم سریع برای اهدای عضو با امید قبادی نایب رئیس هیئت‌مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان به گفتگو پرداختیم؛
امید قبادی نایب رئیس هیئت‌مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر اظهار کرد: فردی که دچار مرگ مغزی می‌شود، نهایتاً تا ۱۴ روز با دستگاه تنفس مصنوعی زنده می‌ماند و در این مدت باید تصمیم برای اهدای عضو گرفته شود و مرگ مغزی در ایران بیشتر در رده سنی ۲۰ تا ۴۰ سال رخ می‌دهد و شایع‌ترین علت آن، ضربه به سر در اثر تصادفات جاده‌ای است.
مرگ مغزی با کما اشتباه گرفته نشود!
وی افزود: بین کما و مرگ مغزی تفاوت جدی وجود دارد، اما از نظر ظاهری حتی برای پزشکان با سابقه نیز ممکن است شباهت داشته باشد اما فرد در کما، مغزش زنده است ولی ارتباطی با محیط ندارد؛ در حالی که مرگ مغزی یعنی نابودی کامل مغز و فقدان برگشت‌پذیری. در این حالت، فرد فوت شده است، حتی اگر ضربان قلب روی مانیتور دیده شود یا قفسه سینه بالا و پایین برود، که این ناشی از دستگاه تنفس مصنوعی است.
مرگ مغزی به معنای توقف کامل و برگشت‌ناپذیر عملکرد مغز است
قبادی خاطرنشان کرد: تفاوت اساسی بین کما و مرگ مغزی در این است که در مرگ مغزی به معنای توقف کامل و برگشت‌ناپذیر عملکرد مغز است، اما کما حالتی است که مغز به‌طور موقت عملکرد ندارد. در این شرایط، فرد در وضعیت نباتی قرار می‌گیرد، اما ممکن است با درمان بهبود یابد و ارتباطش با محیط از سر گیرد. اما در مرگ مغزی، این امکان وجود ندارد و فرد فوت شده است.
نایب رئیس هیئت‌مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان گفت: فرد مرگ مغزی به‌طور ظاهری مانند فردی است که در کما قرار دارد. به همین دلیل تشخیص دقیق بین مرگ مغزی و کما برای خانواده‌ها سخت است، در واقع، باید بگویم که هر فرد مرگ مغزی می‌تواند اعضای حیاتی خود را برای نجات دیگران اهدا کند.
به گفته قبادی؛ در پزشکی دو نوع مرگ داریم؛ مرگ معمولی یا مرگ قلبی که ۹۹ درصد مرگ‌ها را شامل می‌شود و مرگ مغزی که تنها یک درصد است، اما همین یک درصد می‌تواند نجات‌بخش باشد و یک فرد مرگ مغزی می‌تواند بین ۱ تا ۸ عضو حیاتی مانند قلب، کلیه‌ها، کبد، ریه‌ها، روده کوچک و لوزالمعده اهدا کند و جان بیماران را نجات دهد.
آمار نگران‌کننده بیماران در صف انتظار
حال کتایون نجفی‌زاده رئیس انجمن اهدا عضو ایرانیان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر گفت: در گذشته روزانه ۷ تا ۱۰ بیمار به دلیل نبود عضو جان می‌باختند، اما اکنون این رقم به ۱۰ تا ۱۲ نفر در روز رسیده است.» به گفته او، هر اهداکننده می‌تواند تا ۸ نفر را از مرگ نجات دهد و به ده‌ها بیمار دیگر با اهدای بافت‌ها کمک کند.
فرهنگ‌سازی اهدای عضو؛ از مدرسه تا دانشگاه
وی گفت: برای مقابله با بحران کمبود اهداکننده، انجمن اهدای عضو با همکاری وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، مفاهیم مرگ مغزی و پیوند عضو را وارد کتاب‌های درسی مدارس و دروس دانشگاهی پزشکی کرده است.
مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان، گفت: سالانه بین ۵ تا ۸ هزار نفر در کشور به دلیل مرگ مغزی به شرایط اهدای عضو می‌رسند، اما تنها از حدود هزار نفر اعضای قابل پیوند برداشت می‌شود. این نابرابری عمدتاً به دلیل کمبود آگاهی و ناآشنایی خانواده‌ها با مفهوم مرگ مغزی است.
وی خاطرنشان کرد: در گذشته روزانه ۷ تا ۱۰ نفر به دلیل نبود عضو جان می‌باختند، اما اکنون این آمار به ۱۰ تا ۱۲ نفر در روز رسیده است و هر فرد اهداکننده می‌تواند تا ۸ نفر را از مرگ نجات دهد و به ده‌ها بیمار دیگر با اهدای بافت‌ها کمک کند.
به گزارش مهر؛ مرگ مغزی و کما دو وضعیت پزشکی هستند که ممکن است از نظر ظاهری شباهت داشته باشند، اما تفاوت بنیادی آنها در برگشت‌پذیری عملکرد مغز است. در کما، مغز هنوز فعالیت دارد و بیمار ممکن است با درمان بهبود یابد.
در حالی که در مرگ مغزی، عملکرد مغز به‌طور کامل و غیرقابل بازگشت متوقف شده و فرد از نظر پزشکی فوت شده است و تشخیص دقیق مرگ مغزی اهمیت حیاتی دارد، چرا که خانواده‌ها باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن درباره اهدای اعضای بیمار تصمیم‌گیری کنند.
کارت اهدای عضو در شرایط بحرانی به خانواده‌ها کمک می‌کند تا تصمیم سریع‌تر و شفاف‌تری بگیرند. این کارت نشانه‌ای است از اراده فرد برای نجات جان دیگران است.
اهدای عضو، فرصتی برای زندگی دوباره بیماران نیازمند و نمود واقعی مسئولیت اجتماعی هر فرد است و فرهنگ‌سازی و آگاهی عمومی، همراه با ثبت تمایل برای اهدا، می‌تواند جان هزاران نفر را در کشور نجات دهد و جامعه‌ای انسانی‌تر بسازد.
