همه چیز درباره سنگ کیسه صفرا؛ چه زمانی به جراحی نیاز داریم؟
حسین خدمت فوق تخصص گوارش و کبد در گفتگو با خبرنگار مهر، در رابطه با بیماری گوارشی سنگ صفرا، علل ایجاد این بیماری و درمان آن گفت: صفرا یک منبع ذخیره‌ای زیر کبد در ناحیه بالا و راست شکم قرار دارد، گنجایش صفرا حدود ۷۰ است که از کبد ترشح شده و آنزیم‌های هضم چربی در صفرا جمع، منقبض و منجر به هضم آن می‌شود. علاوه بر این خود صفرا یعنی بیلی روبین یک ماده خیلی سمی است که توسط کبد دفع می‌شود.
علل ایجاد سنگ کیسه صفرا
وی با اشاره به نقش کیسه صفرا در ذخیره و غلیظ کردن صفرا اذعان کرد: صفرا که از کبد ترشح می‌شود، حاوی آنزیم‌هایی است که به هضم چربی کمک می‌کنند. اما گاهی به دلایل مختلف، این مایع در کیسه صفرا غلیظ شده و منجر به تشکیل سنگ می‌شود.
خدمت با توجه به این نکته که سنگ صفرا به معنای بیماری نیست افزود: وجود سنگ صفرا بیماری محسوب نشده و مشکل‌ساز نخواهد بود و ما برای آن اقدامات دارویی و درمانی انجام نمی‌دهیم تنها در صورتی که سنگ باعث انسداد دستگاه‌های دیگر شده و جابجا شود اقدامات درمانی شروع خواهند شد. یعنی اگر سنگ در خروجی صفرا گیر کند و انسداد ایجاد شود در صورت درد شدید بالای شکم فرد به اورژانس مراجعه کرده و از آمپول استفاده کند.
وی ادامه داد: به طور معمول تا ۲۴ سال طول می‌کشد و بعد سنگ آزاد می‌شود و علائم مریض نیز از بین می‌رود اما این تنها یک هشدار است و یک الی دو سال فرصت دارد تا کیسه صفرای خود را عمل کند، برای اینکه حملات و دردها فرد را آزار ندهند داروهایی برای رقیق شدن صفرا وجود دارد اما توصیه می‌شود در اولین فرصت بعد از تشخیص با سونوگرافی فرد اقدام به جراحی کند.
فوق تخصص گوارش و کبد مطرح کرد: نکته قابل توجه این است که افرادی که سوءهاضمه، نفخ؛ باد معده دارند این علائم هیچکدام به سنگ صفرا مربوط نیست. سنگ صفرا علائمی ندارد و با سونوگرافی عمدی یا سهوی تشخیص داده می‌شود که تا وقتی تشدید پیدا نکرده و دچار انسداد نشده نیازی به عمل نخواهد داشت؛ افرادی که با علائم ذکر شده صفرای خود را عمل می‌کنند بعد از بهبودی جراحی علائمشان خوب نمی‌شود و تشدید نیز پیدا خواهد کرد.
باورهای نادرست درباره سنگ صفرا
وی افزود: برخی علائم گوارشی مانند سوءهاضمه، نفخ، تهوع و ترش کردن غذا به اشتباه به سنگ صفرا نسبت داده می‌شود. اما این علائم ارتباطی با وجود سنگ ندارند و جراحی کیسه صفرا برای درمان این مشکلات توصیه نمی‌شود.
فوق تخصص گوارش و کبد توصیه کرد: افراد اگر بتوانند سبک زندگی سالم‌تری داشته باشند، می‌توانند از ابتلاء به سنگ صفرا پیشگیری کنند.
تفاوت پولیپ با سنگ کیسه صفرا
خدمت مطرح کرد: پولیپ یک نوع خال گوشتی است که در روده، معده و اقشار توخالی مشاهده شده، همچنین مشابه این نوع خال روی پوست افراد نیز دیده می‌شود. این نوع خال در کیسه صفرا یک زائده چند میلی‌متری است که به آن پولیپ کیسه صفرا گفته می‌شود.
وی در ادامه گفت: پولیپ تحرکی ندارد اما اگر سایزش از حدی بیشتر شود خطرناک خواهد بود. اگر هفت میلی‌متر یا بیشتر باشد برای جلوگیری از تبدیل آن به سرطان صفرا توصیه می‌کنیم فرد صفرا را جراحی کند اما اگر زیر هفت میلی متر باشد، عوارضی نداشته و فقط سالی یک‌بار سونوگرافی باید انجام گیرد که اگر رشد داشت درمان سریع‌تر انجام شود.
گروه‌های در معرض خطر
خدمت تصریح کرد: برخی افراد بیش از دیگران در معرض ابتلاء به سنگ صفرا هستند؛ از جمله زنان، افراد بالای ۴۰ سال، کسانی که زایمان‌های مکرر داشته و افراد دارای اضافه‌وزن احتمال غلیظ شدن صفرا و تشکیل سنگ در کیسه صفرا بیشتر خواهد بود.
عوارض خطرناک سنگ کیسه صفرا
خدمت در ادامه به یکی از عوارض جدی سنگ کیسه صفرا اشاره کرد و گفت: گاهی سنگ‌ها از کیسه صفرا خارج شده و وارد مجرای صفراوی می‌شوند. در این صورت، خطر انسداد مجرا و التهاب شدید لوزالمعده (پانکراتیت) وجود دارد که می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
پیشگیری از سنگ کیسه صفرا
فوق تخصص گوارش و کبد در پایان خاطر نشان: برای پیشگیری از سنگ صفرا، توصیه می‌شود وزن بدن در محدوده سالم حفظ شود، مصرف غذاهای پرچرب و حجیم کاهش یابد، فعالیت بدنی منظم داشته باشیم و رژیم غذایی سرشار از فیبر، سبزیجات و میوه‌ها را رعایت کنیم.
